شرح خبر:
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس، حجت‌الله عبدالملکی استاد دانشگاه امام صادق (ع) صبح امروز در همایش برجام نتایج و پیامدها که به همت سازمان بسیج اساتید در مرکز همایش‌های صدا و سیما برگزار شد در مورد اثرات اقتصادی مذاکرات هسته‌ای در دولت یازدهم، تصریح کرد: دولت در چند سال اخیر بر اساس شعار انتخاباتی خود مسأله اصلی را توافق هسته‌ای می‌داند.
وی ادامه داد: افزایش صادرات، گشایش اقتصادی، بهبود عملکرد آموزش و پرورش، افزایش صادرات نفت، افزایش ارتباط با بانک‌های خارجی، ارتقای رقابت از وعده‌هایی بود که دولتمردان پیش از برجام به مردم می‌دادند.
این استاد دانشگاه در مورد مجاری تأثیر برجام در اقتصاد کشور، اظهار داشت: رفع تحریم‌ها اثرات روانی و موضوعی به نام سایر اثرات می‌توانسته مجاری تأثیر برجام و اقتصاد باشد؛ اولین کانال رفع تحریم‌ها بود که انتظار می‌رفت با رفع تحریم‌ها اتفاقات مثبتی در کشور بیفتد. فروش نفت خام، آزاد شدن پول‌های بلوکه و سرمایه‌گذاری خارجی اثرات مثبت عنوان شده در رفع تحریم‌ها بود.
وی با بیان اظهارات رئیس جمهور قبل از برجام که رفع تحریم‌ها را یکباره بیان کرده بود، ادامه داد: در متن برجام با آنچه دولتمردان می‌گویند در مورد رفع تحریم‌ها متفاوت است. 50 درصد تحریم‌ها در برجام باقی می‌ماند یعنی حتی روی کاغذ هم رفع نمی‌شود. ثانیاً 10 درصد آن 50 درصد تنها لغو است و 40 درصد مابقی تحریم‌ها توقف است.
عبدالملکی با تأکید بر اینکه روی رفع تحریم‌ها نمی‌شود حساب کرد، بیان داشت: کاندیدای ریاست جمهوری آمریکا این روزها به دنبال افزایش و تشدید تحریم‌ها هستند. در بحث سرمایه‌گذاری خارجی در سال‌های اخیر دائماً در حال کاهش است. در سال 2012 سرمایه‌گذاری خارجی 4.6 میلیارد دلار بوده است اما در سال 2015 این رقم به 2.5 میلیارد کاهش یافته است. هیأت‌های تجاری که در ماه‌های اول برجام به ایران آمدند عمدتاً با هدف فروش محصولات به ایران سفر کردند آن هم فروش محصولاتی که دوره پرداخت آنها کوتاه بود.
این استاد دانشگاه در مورد ادعای وصول منابع ارزی در برجام، گفت: آقای نوبخت در شهریور سال گذشته منابع ارزی بلوکه شده را 6 تا 7 میلیارد دلار عنوان کرد که البته جان‌کری این مبلغ را 3 میلیارد دلار می‌دانست. هیچ وقت غرب به ما تکنولوژی نمی‌دهد حتی شرقی‌ها هم تکنولوژی را از غرب دزدیدند و آن را بومی‌سازی کردند. ما مجبور به درون‌زایی در دانش هستیم.
وی در مورد گشایش بودجه بعد از برجام، تصریح کرد: مضمون صحبت‌های آقای نوبخت در شهریور سال گذشته در برنامه نگاه یک این بوده است که ما هرگز مشکل بودجه نداشتیم و درآمدهای نفتی محقق شده است. اثرات مثبت برجام قابل ذکر است لیکن قابل ملاحظه نیست. رفع تحریم‌ها اگر کنترل‌شده نباشد می‌تواند اثرات بدی مثل خطر افزایش واردات، افزایش وابستگی کشور به خام‌فروشی نفت، افزایش وابستگی صنعت نفت کشور به شرکت‌های غربی و بیماری هلندی اقتصاد و خطرات افزایش شدید قیمت زمین و مسکن را به همراه داشته باشد.
عبدالملکی ادامه داد: اندک کاهش واردات در سال‌های گذشته به نظر بنده به خاطر رکود و کاهش قدرت خرید مردم است، نوع قراردادهای اقتصادی با غرب عمدتاً خرید محصولات و کالا است.
این استاد دانشگاه با اشاره به اثرات روانی برجام، عنوان کرد: برخی مسئولان اثرات روانی برجام را مورد انتظار می‌دانستند این حس خوش‌بینی و روان‌درمانی به معنای فریب اذهان عمومی و ایجاد تصورات غیرواقعی و توهمات است. البته نمی‌خواهم بگویم این مسأله هدف دولتمردان بوده است. روان‌درمانی باعث افزایش شکنندگی اقتصاد می‌شود و رشد باثبات محصول را به خطر می‌اندازد.
وی با تأکید بر اینکه، اثرات منفی بر بازار بورس، مسکن و سرمایه‌گذاری اثرات روانی جریان مذاکرات بوده است، گفت: در جریان برجام دولت نسبت به مسائل بنیادی و اقتصادی بی‌تفاوت و بی‌توجه شده است. برنامه‌ریزی ناکارآمد، انحراف در برنامه‌ها و اقدامات ضد اقتصاد مقاومتی از مسائل مربوط به رفتار اقتصاد مقاومتی دولت است.
عبدالملکی اضافه کرد: تأکید بر فروش بیشتر نفت خام، بزرگنمایی تحریم‌ها در برنامه‌ها، حساب بیش از اندازه روی منابع سرمایه خارجی، نگارش برنامه‌ها با پیش‌فرض رفع تحریم‌ها، تأکید مثبت بر آزادسازی نرخ‌ها، غفلت از موضوع شفاف‌سازی، تعارض برخی از پروژه‌ها با سیاست‌های کلان اقتصادی، بی‌توجهی به مقاوم‌سازی اقتصاد و مسأله تهدیدها از اقدامات منفی دولت در اقتصاد مقاومتی است.
این استاد دانشگاه، بیان داشت: در فضای برجام تعریف ما از اقتصاد مقاومتی منحرف شده است، واگذاری فعالیت‌های پیمانکاری به خارجی‌ها و واردات بیش از اندازه کالا و تشویق مصرف کالاهای خارجی از دیگر اقداماتی است که موجب شکنندگی اقتصاد مقاومتی شده است، قراردادهای خارجی در دولت یازدهم باعث افزایش شکنندگی اقتصاد ملی می‌شود. گاهی برای آنکه برجام را جلو ببریم توانمندی‌های خود را نادیده گرفته‌ایم، فرهنگ ما نمی‌توانیم اثرات بدی دارد.
عبدالملکی گفت: رفع تحریم‌ها اگر کنترل نشده باشد اثرات منفی و خطراتی مثل خطر افزایش واردات؛ خطر افزایش وابستگی و خام فروشی نفت و وابستگی صنعت نفت به غرب و خطر افزایش قیمت زمین و مسکن را به همراه دارد.
وی با بیان اینکه نوع قرادادهایی که با غرب بسته می‌شود عمدتا قرارداد خرید است، اظهار داشت: مسؤولان می‌گفتند پس از برجام نگاه مردم به آینده مثبت خواهد شد ولی آیا روان درمانی در اقتصاد خوب است؟ روان درمانی در اقتصاد به معنی فریب اذهان مردم است که باعث شکنندگی اقتصاد کشور می‌شود.
عبدالملکی افزود: بالاخره مردم در آینده اثرات برجام را خواهند فهمید و آنوقت دیگر روی حرف مسؤولان حساب نمی‌کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) عنوان کرد: بورس نسبت به برجام واکنشی نشان نمی‌دهد، امروز بخش مسکن در رکود و منتظر اثرات برجام است، در این جریان دولت نسبت به مسائل بنیادین اقتصاد بی تفاوت شد.
عبدالملکی برجام را باعث انحراف برنامه‌های دولت از اقتصاد مقاومتی دانست و گفت: دولت برای تدوام مذاکرات رفع تحریم‌ها و نتایج برجام را بزرگنمایی می‌کند.
وی ادامه داد: دولت همه برنامه‌های اقتصاد مقاومتی را با فرض رفع تحریم‌ها بسته است، برجام باعث بی توجهی دولت به مقاوم سازی اقتصاد و بی توجهی به تهدیدها شد.
